Jesień to najważniejszy etap w cyklu życia roślin ozimych. To właśnie wtedy rzepak tworzy zwartą rozetę, rozwija głęboki system korzeniowy i gromadzi zapasy cukrów, które wykorzysta na wiosnę. Zboża ozime w tym okresie wytwarzają źdźbła i również rozbudowują korzenie. Odpowiednie zbilansowanie składników pokarmowych jest kluczowe: nadmiar azotu może spowodować nadmierne wydłużanie łodygi i wyniesienie szyjki korzeniowej ponad glebę, co zwiększa ryzyko uszkodzeń mrozowych. Z kolei zbyt mała dawka azotu ogranicza tworzenie zapasów i zmniejsza odporność na stresy, powodując spadek plonu. Równie ważna jest równowaga między masą liści a korzeniami – zbyt duża rozetka wyczerpuje roślinę i unosi stożek wzrostu ponad powierzchnię. Lechpol proponuje zintegrowany program łączący nawożenie dolistne Linią Perfekt, biostymulację Fylloton oraz innowacyjną mikrobiologię BACTIV, aby wzmocnić rośliny przed zimą i zbudować solidny fundament przyszłego plonu.
Fundament jesieni – zdrowa gleba dzięki BACTIV
Resztki pożniwne pozostawione na polu są cennym źródłem materii organicznej, ale jednocześnie stanowią potencjalne siedlisko patogenów. Zastosowanie preparatów z Linii BACTIV (BACTIV TYTAN, BACTIV NITRO, BACTIV FORTE) aktywuje glebowy mikrobiom. Zawarte w nich bakterie z rodzajów Enterococcus, Trichoderma, Bacillus oraz Priestia przyspieszają mineralizację resztek, uwalniając azot, fosfor i mikroelementy, a jednocześnie ograniczają rozwój patogenów. Dzięki ich działaniu gleba staje się bardziej luźna, lepiej zatrzymuje wilgoć, rośliny tworzą głębsze korzenie i są mniej narażone na stresy.
BACTIV TYTAN i BACTIV FORTE stosujemy jesienią w rzepaku, aby przyspieszyć rozkład resztek pożniwnych i poprawić strukturę gleby. BACTIV NITRO dostarcza mikroorganizmy wiążące azot i jest szczególnie polecany na pola zbożowe, gdzie mineralizacja resztek zbożowych uwalnia dodatkowy azot do gleby. BACTIV HELP to preparat wspomagający aktywność mikrobiologiczną, idealny do zastosowania w późniejszych fazach zbóż, gdy korzenie intensywnie pobierają składniki.
Nawożenie dolistne Linią Perfekt – mikro i makroskładniki na start
Wraz z początkiem jesieni spada temperatura gleby, co utrudnia roślinom pobieranie składników mineralnych. Dlatego kluczowe jest zastosowanie nawozów dolistnych, które są szybko przyswajane.
PERFEKTMIKRO dostarcza rzepakowi i zbożom kluczowe mikroelementy: bor (B), mangan (Mn) i cynk (Zn). Bor jest absolutnie niezbędny – około 90% polskich gleb jest ubogich w ten pierwiastek, a jego niedobór prowadzi do pęknięć w szyjce korzeniowej i zapadania się tkanek. Niedostateczne zaopatrzenie w bor może obniżyć potencjalny plon rzepaku nawet o 50%. Dodatek manganu i cynku poprawia fotosyntezę, metabolizm cukrów oraz podnosi odporność na choroby.
PERFEKTMAKRO uzupełnia makroelementy, głównie magnez (Mg) i siarkę (S), które poprawiają transport składników pokarmowych w roślinie i wspomagają syntezę chlorofilu. Magnez jest niezbędny w procesie fotosyntezy, a siarka wpływa na tworzenie aminokwasów i zwiększa zimotrwałość roślin.
Adob Bor/Solubor – to specjalistyczne źródła boru do stosowania razem z PERFEKTMIKRO, gdy analiza gleby wskazuje na głębsze niedobory tego pierwiastka.
MgSO₄ (siarczan magnezu) – aplikowany dolistnie wzmacnia fotosyntezę i metabolizm; jest szczególnie polecany w warunkach niedoboru magnezu.
Basfoliar 36 Extra – to płynny nawóz fosforowo‑potasowy z magnezem i mikroelementami. Jego stosowanie w zbożach ozimych ułatwia pobranie fosforu przy chłodnej glebie i zwiększa odporność na stresy, zwłaszcza przy niedoborze potasu.
Łącząc te preparaty, tworzymy zestaw odżywczy dopasowany do potrzeb roślin w chłodnym okresie jesiennym. Zalecane jest wykonywanie zabiegów w temperaturze 10-15 °C przy braku silnego wiatru, najlepiej w fazie 4-7 liści rzepaku lub 3-4 liści zbóż.
Biostymulacja Fylloton – naturalne wsparcie roślin
Biostymulacja odgrywa kluczową rolę w zmniejszaniu stresów środowiskowych i regulowaniu procesów wzrostu roślin. Preparat Fylloton, oparty na aminokwasach, wspiera kondycję upraw, poprawiając ich odporność na niekorzystne warunki i ograniczając nadmierne wydłużanie się pędów, które często obniża stabilność łanu. Dzięki synergicznemu działaniu Fyllotonu i nawozów z Linii Perfekt możliwe jest nie tylko skuteczniejsze odżywienie roślin, ale również zwiększenie efektywności całego programu nawożenia, co przekłada się na wyższy plon i lepszą jakość upraw.
Plan jesiennych zabiegów według faz BBCH
Poniżej prezentujemy szczegółowy harmonogram jesiennych działań dla rzepaku i zbóż, w podziale na etapy rozwojowe według skali BBCH. Dawki należy dostosować do warunków polowych i zaleceń producenta.
Rzepak ozimy: w fazie BBCH 12-14 (4-6 liści) zaleca się opryskiwać rośliny preparatem PERFEKTMIKRO (bor, mangan, cynk) łącznie z Adob Bor lub Solubor i MgSO₄. Zabieg ten uzupełnia mikroelementy i wzmacnia system korzeniowy. W tej fazie warto również zastosować biostymulator Fylloton, aby ograniczyć wybujałość pędów, oraz wprowadzić do gleby BACTIV TYTAN albo BACTIV FORTE w celu przyspieszenia mineralizacji resztek. W fazie BBCH 16-19 (6-9 liści) ponawia się oprysk PERFEKTMIKRO, uzupełnia magnez i siarkę przy użyciu PERFEKTMAKRO, kontynuuje stosowanie Fyllotonu i BACTIV FORTE.
Zboża ozime: w fazie BBCH 12-15 (3-5 liści) do gleby wprowadza się BACTIV NITRO, który poprawia mineralizację resztek i uwalnia azot. Gdy zboża mają 3-4 liście, wykonuje się oprysk PERFEKTMIKRO (Cu, Mn, Zn, B) z dodatkiem MgSO₄ oraz płynnego nawozu Basfoliar 36 Extra, co wzmacnia krzewienie i zimotrwałość. Na polach narażonych na stres można dodać niewielką dawkę Fyllotonu. W początkowym i pełnym krzewieniu (BBCH 21-25) uzupełnia się makroskładniki preparatem PERFEKTMAKRO, stosuje BACTIV HELP w intensywnej technologii, ponawia aplikację Basfoliaru i MgSO₄, a w razie potrzeby powtarza oprysk PERFEKTMIKRO.
Dobór odmian – genetyka odporności
Skuteczność agrotechniki zależy nie tylko od zabiegów, ale także od wyboru odpowiedniej odmiany. Inwestycja w odmianę o wysokiej odporności na choroby i mrozoodporności minimalizuje ryzyko i zwiększa potencjał plonowania. Poniżej przedstawiamy kilka przykładowych odmian:
ES CAPELLO – rzepak ozimy
ES Capello to topowa hybrydowa odmiana rzepaku ozimego hodowli Lidea. Zawiera gen RLM7, który zapewnia odporność na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma), ogranicza rozwój cylindrosporiozy, zgnilizny twardzikowej i czerni krzyżowych. Rośliny wykazują dobrą tolerancję na szkodniki i są odporne na pękanie łuszczyn, co zmniejsza straty podczas zbioru. Plon nasion i zawartość oleju są wysokie, a łan odznacza się dobrą zimotrwałością.
ALEGORIA – pszenica ozima
Alegoria to nowa odmiana pszenicy ozimej z hodowli DANKO, zarejestrowana w Polsce w 2023 r. Charakteryzuje się wysokim i stabilnym plonem zarówno w średnio intensywnej, jak i intensywnej technologii uprawy. Bardzo dobrze radzi sobie w trudnych warunkach pogodowych, zwłaszcza podczas suszy i wysokich temperatur. Posiada dobrą odporność na choroby, krótkie źdźbło i wysoką odporność na wyleganie. Ziarno ma wysoką masę tysiąca ziaren i wyróżnia się wysoką zawartością białka oraz glutenu.
VALERIE – jęczmień ozimy
Valerie to populacyjna odmiana dwurzędowa jęczmienia ozimego pochodzenia niemieckiego. Wyróżnia się bardzo wysoką zimotrwałością ocenioną w oficjalnych doświadczeniach w Polsce na 4,5 w skali 9°. Odmiana wykazuje dużą odporność na wyleganie i choroby, w tym na oba szczepy wirusa żółtej mozaiki jęczmienia (BaYMV). Ziarno Valerie ma dużą masę tysiąca ziaren, jest wyrównane i idealne do produkcji kaszy.
Potwierdzone efekty
Zastosowanie mikrobiologii w glebie przynosi zauważalne korzyści. Mikroorganizmy zawarte w BACTIV TYTAN, takie jak Bacillus i Paenibacillus, przyspieszają rozkład resztek roślinnych, zwiększają przyswajalność składników pokarmowych i stymulują rozwój korzeni. Dzięki temu rośliny budują większą masę korzeniową, są zdrowsze i bardziej odporne na stres. Testy prowadzone przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych pokazują, że wybrane odmiany, w tym rzepak ES Capello, pszenica Alegoria i jęczmień Valerie, potrafią doskonale przetrwać zimę i jednocześnie dają stabilne, wysokie plony – ES Capello łączy wysokie plony z odpornością na choroby, Alegoria plonuje niezawodnie nawet w czasie suszy, a Valerie wyróżnia się bardzo dobrą zimotrwałością i wysokim plonem ziarna. Innymi słowy, połączenie biologicznej poprawy gleby z doborem odpornych odmian zapewnia roślinom silniejsze korzenie, lepszą kondycję i pewniejsze plony, co potwierdzają oficjalne doświadczenia COBORU.
Podsumowanie
Jesień to decydujący moment, w którym rolnik może zainwestować w przyszły plon. Dzięki kompleksowemu podejściu Lechpol, obejmującemu mikrobiologię BACTIV, nawożenie dolistne Linią Perfekt, biostymulację Fylloton oraz dobór odpornych odmian, plantacje rzepaku i zbóż ozimych mogą wejść w zimę w doskonałej kondycji. Program ten jest dopasowany do polskich warunków i pozwala ograniczyć konieczność stosowania chemii, zwiększając stabilność i rentowność upraw.
W celu uzyskania indywidualnego planu nawożenia lub doboru odmian skontaktuj się z naszymi ekspertami:
Damian Rewers – tel. 601 415 892, e‑mail: d.rewers@lechpol-szubin.pl
Kamil Jarmuż – tel. 607 504 448, e‑mail: k.jarmuz@lechpol-szubin.pl
Zajmuję się tematami, które wykraczają poza sam siew – koncentruję się na tym, jak optymalizować plonowanie poprzez właściwe nawożenie, ochronę roślin i dobór technologii uprawy. Interesują mnie nie tylko odmiany zbóż, ale cały system produkcji roślinnej, który prowadzi do stabilnych, pewnych zbiorów – nawet w sezonach pełnych wyzwań.
Na blogu Lechpolu dzielę się praktycznymi wskazówkami i aktualną wiedzą – od działania regulatorów wzrostu, przez skuteczne zabiegi jesienne, po wybór odpowiednich mikroorganizmów glebowych. Piszę tak, by informacje z artykułu można było wdrożyć w gospodarstwie już następnego dnia.
Rolnictwo się zmienia – a moją rolą jest pomóc zrozumieć, które zmiany mają realną wartość.